Sylabus
W trakcie seminarium dokonane ma być repetytorium historii filozofii w zakresie wiedzy, jaką winien posiadać absolwent uniwersytetu wydziału humanistycznego (zakładam pewną wiedzę wyniesioną ze szkoły średniej). Temu będzie w przeważającje mierze poświęcony pierwszy semestr. Przedyskutowany będzie podział dziejów filozofii na różne epoki i jego znaczenie. Wskazane będzie jak periodyzacja i wartościowanie poszczególnych epok jest zabiegiem we współczesnych sporach intelektualnych (lektura: Maciej Zięba, „Nieznane, niepewne, niebezpieczne. Szkic o Europie”).Dyskusja pojęć: nominalizm-realizm, realizm-idealizm, elementarne wiadomości z logiki (system aksjomatyczne, rachunek zdań, dedukacja, indukcja itd)
W szczególności należy zwrócić uwagę na postacie i myśl takich filozofów starożytnych takich jak Parmenides i Heraklit, Sokrates, Platon, Arystoteles, Marek Aureliusz, Seneka, Św. Augustyn, spośród filozofów średniowiecznych na Św. Tomasz i Ockham, z nowożytności Kartezjusz, Berkeley, Kant. Gdy chodzi o kolokwium poświęcone filozofii XIX wieku omówiona będzie poprzez twórczość Hegla, Compte’a, Marksa, J.S. Milla,
Uwaga: W pierwszym semestrze zdać będzie trzeba trzy kolokwia: z historii filozofii starożytnej, filozofia srednioniowiecznej i nowożytnej, filozofii XIX. Do kolokwium student przygotowuje się na podstawie podręcznika Władysława Tatarkiewicza „Historia Filozofii”. Należy wykazać się umiejętnością samodzielnej lektury tej książki. Liczy się nie pamięciowe opanowanie materiału (w jakims zakresie oczywiście również konieczne) ale zrozumienie. Warunkiem zaliczenia semestru jest zdanie wszystkich trzech testów. Przystąpienie do następnego testu jest możliwe po zaliczeniu poprzedniego.
Uwaga ogólna: ale bardzo istotna: kolejność tematów kolokwiów nie pokrywać się będzie z kolejnością tematów poruszanych na spotkaniach seminariów. Słuchacz zobowiązany jest nie tylko do obecności na seminarium ale także do pracy domowej (w bibliotece). Dyskusje na seminarium mają pomóc w zrozumieniu i lepszemu zrozumieniu materiału, jaki opanować ma się samodzielnie.
Uwaga, którą bardzo przykro mi uczynić: trzy nie usprawiedliwione obecności na posiedzeniach seminariów powodują bezwrunkowe nie zaliczenie semestru
Epoka XX wieku omówiona będzie poprzez omówienie twórczości Wittgensteina (filozofia analityczna), Husserla (fenomenologia), Maritaina (neotomizm), Freuda (pschoanaliza). Przy czym posuwać się będziemy od współczesności do przeszłości zaczynając od najnowszych debat.
historii filozofii politycznej (Sokrates, Platon, Arystoteles, Św.Augustun,Locke, Hobbes, Kant, J.M.Mills.Habermas, Hannah Arendt, Rawls).
Dyskusje związane z pojęciami sprawiedliwości i demokracji omówione będą odnosząc się do twórczości Johna Rawls’a (co pozwoli omówić zagadnienie umowy społecznej).
Zwrócona będzie uwaga na związki filozofii z literaturą piękną, naukami społecznymi i politycznymi. W szczególności wykładowca odniesie się do zagadnienia w jakim stopniu twórczość wybitniejszych socjologów, psychologów lub literaturoznawców traktowana być może jako myśl filozoficzna. W tym kontekście omówiona będzie myśl Freuda, Marksa i Ossowskiego.
Omówienia też wymaga kwestia mód intelektualnych związanych z ideami filozoficznymi, które są w ich tle (postmodernizm). Student winien rozumieć kulturowe znaczenie takich mód, a zarazem odróżniać je od głębszego nurtu przemian myśli filozoficznej i intelektualnej.
W drugiej części wykładu poruszone będą zagadnienia bezpośrednio związane z filozofią nauk społecznych i teorią polityki. Szczególności zwrócona będzie uwagą na te wszystkie zagadnienia i pojęcia, które związane są z dalszym tokiem studiów.
Wprowadzenie dyskutowane pojęć teorii historiografii takich jak narracja, miejsca pamięci. Naświetlone będą związki teorii historiografii z myślą filozoficzna w twórczości Maurice Halbwachsa, , Pierre Nora, Haidena White’a, Jana Assmanna etc.
Zasygnalizowany będzie zagadnienie dziejów myśli filozoficznej na terenie Europy Środkowej (okres renesansu, oświecenie, wiek XIX i XX) oraz znaczenie najważniejszych ośrodków uniwersyteckich (np. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Praski etc.) Omówiona będzie dzieje myśli filozoficznej w Polsce od czasów renesansu (ze szczególną uwagą zwróconą na myśl społeczną i polityczną), poprzez filozofię polskiego oświecenia, epokę romantyzmu i współczesnych myślicieli ze szkoły lwowsko-warszawskiej (Ajdukiewicz), polskich fenomenologii (Ingarden, Tischner). Należy zaznaczyć, że zagadnienia te będą rozwijane w ramach studiów magisterskich w wykładzie (życie intelektualne regionu).
Uwaga: W drugim semestrze zdać będzie trzeba trzy kolokwia: z historii filozofii XX wieku (Wittgenstein, Husserl, Freud) historii filozofii politycznej I (Sokrates, Platon, Arystoteles, Św.Augustun,Locke, Hobbes) oraz ,historii filozofii politycznej II (Kant, J.M.Mills.Habermas, Hannah Arendt, Rawls). Warunki zaliczenia jak w pierwszym semestrze.
Uwaga: W drugim semestrze uczestnik seminarium obowiązany jest do napisania eseju (2500-4000 znaków) na jeden z wybranych tematów (listę tematów przestawi prowadzący seminarium)
Ocena końcowa: Ocena końcowa będzie średnią oceną uzyskaną z kolokwiów oraz oceną eseju. Maksymalna ocena tak zdobyta wynosi 4,5. Osoba pragnąca uzyskać ocenę wyższą winna się zgłosić na egzamin ustny w letniej sesji egzaminacyjnej. Egzamin ustny uwzględniać będzie zagadnienia teorii historiografii.
Podręczniki:
Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii
Emerich Coreth .. Filozofia XX wieku
Teksty filozoficzne/ lektura obowiązkowa:
Platon, Obrona Sokratesa
Immanuel Kant, Co to jest Oświecenie?
John Stuart Mill, O wolności
Książki do dyskusji
Józef Tischner, Myślenie według wartości
Maciej Zięba, „Nieznane, niepewne, niebezpieczne. Szkic o Europie”, Warszawa 2011
Propozycje lektur (trudne tylko dla inteligentniejszych i bardziej pracowitych)
Ian Morris, Dlaczego Zachód rzadzi – na razie
Emil Angehrn Filozofia dziejów
Peter Sloterdijk, Czas i gniew.
Sandal, Czego nie można kupić za pieniądze
